Iluzja demokracji bezpośredniej

Książka jest oryginalnym i świetnie ugruntowanym empirycznie wkładem do akademickich, a także publicystycznych debat na temat stanu i przyszłości demokracji – debat niezwykle aktualnych w dobie triumfu populizmów i medialnych manipulacji. Sumuje i rozwija argumenty krytyczne wobec propozycji „demokracji bezpośredniej” – jej normatywnej zgodności z wartościami demokratycznymi, efektywności i praktycznej stosowalności. W tej perspektywie szczegółowo analizowane są polskie reformy polityczno-prawne po 1989 roku, które miały na celu wprowadzenie elementów demokracji bezpośredniej do polskiego systemu politycznego i porządku konstytucyjnego. Przedstawienie szczegółów transformacyjnych debat i reform jest ważne i unikalne w literaturze politycznej.
prof. Jan Pakulski, Tasmania University, Australia, Collegium Civitas, Warszawa

W książce można wyodrębnić trzy warstwy rozważań. Autorki przedstawiają: 1) genezę obowiązujących form demokracji bezpośredniej (ujmując sprawę z szerszej perspektywy, genezę obecnego modelu demokracji); 2) syntezę aktualnie obowiązujących podstaw prawnych demokracji bezpośredniej; 3) zwięzły opis praktyki politycznej w zakresie instytucji demokracji bezpośredniej. Wszystkie warstwy rozważań dotyczą okresu 30 lat, tj. obejmują lata 1989–2019. Dotychczas nie opublikowano monografii, która obejmowałaby genezę, podstawy prawne i praktykę wszystkich form demokracji bezpośredniej w Polsce na poziomie ogólnokrajowym.
dr hab. Marcin Rachwał, prof. UAM

Ewa Nalewajko, profesor doktor habilitowana nauk społecznych. Pracuje w Zakładzie Badań Elit i Instytucji Władzy Instytutu Studiów Politycznych PAN. Zajmuje się badaniami elit politycznych – parlamentarnych, rządowych i samorządowych, a także władz partyjnych. Zainteresowana również zagadnieniami partycypacji społecznej, relacji między władzą a społeczeństwem oraz współczesnymi przemianami systemów demokratycznych. Opublikowała wiele prac naukowych, wśród nich: Między populistycznym a liberalnym. Style polityczne w Polsce po roku 1989 (2013); Droga do samorządności terytorialnej. Polska 1989–1990 (2016, współautorzy: Jerzy Bartkowski, Barbara Post, Inka Słodkowska); Społeczne światy elity administracyjnej państwa (2016, współautorzy: Barbara Post, Anna Radiukiewicz, Paweł Maranowski); Obywatelska inicjatywa ustawodawcza w systemie przedstawicielskim jako przykład niedopasowania instytucjonalnego (2017); Uwłaszczone politycznie społeczeństwa i wiarygodne rządy (2019).

Barbara Post, doktor nauk humanistycznych, socjolog. Pracuje w Instytucie Nauk Socjologicznych i Pedagogiki SGGW w Warszawie. Zainteresowania badawcze: socjologia władzy i polityki, socjologia organizacji, socjologia problemów społecznych. Najważniejsze publikacje: Społeczne światy elity administracyjnej państwa (2016, współautorzy: Ewa Nalewajko, Anna Radiukiewicz, Paweł Maranowski); O zespole doradców socjologicznych Obywatelskiego Klubu Parlamentarnego (2018); Kopiec z kredy. Co proces decyzyjny w sprawie reformy szkolnictwa mówi o polskiej demokracji? (2018, współautorka: Ewa Nalewajko); Płeć i polityka. Między pozornymi różnicami i różnorodnością (2019).