PROTOKOŁY W ANESTEZJOLOGII I INTENSYWNEJ TERAPII 2018

Autorami oryginalnego wydania podręcznika Protokoły w AiIT są głównie lekarze specjaliści z OAiIT Szpitala Bicêtre pod Paryżem. Dbałość o nadążanie za zmieniającymi się standardami jest warunkiem uprawiania sztuki lekarskiej w zgodzie z zasadami dobrej praktyki medycznej. Obszerna wiedza została tak zaprezentowana, aby można było szybko odnaleźć wskazówki w naglącej i stresującej sytuacji, utwierdzić się w przekonaniu co do słuszności postępowania diagnostycznego i terapeutycznego oraz właściwej kolejności wdrażanych procedur. Zawartość Protokołów… pokrywa się w całości z wymogami specjalizacji i w prosty oraz czytelny sposób opisuje dobrą praktykę anestezjologiczną i intensywistyczną u dorosłych i dzieci.

Dan Benhamou

Francuskim autorom Protokołów… udało się w „niewielkim” podręczniku zawrzeć wszystkie istotne problemy, o jakich zwykle rozpisują się autorzy na stronicach obszernych dzieł ‒ tutaj ogrom treści został podany w prosty i przejrzysty sposób, przy czym warto w tym miejscu nadmienić, że przedstawiona wiedza jest bardzo aktualna i zbieżna z obowiązującymi standardami. Przyjęty sposób prezentacji wiadomości, na co składa się tekst bez nadmiernego teoretyzowania, ubogacony dobrymi tabelami i przejrzystymi rycinami, daje możliwość szybkiego skorzystania z zawartych wiadomości w obliczu problemów klinicznych, a szczególnie w tych sytuacjach, gdy na podjęcie decyzji nie ma wiele czasu.

Zbigniew Rybicki

Miałem mieszane uczucia, kiedy otrzymałem propozycję udziału w przedsięwzięciu wydania Protokołów w AiIT. No cóż, trudno się dziwić, należę bowiem do starszego pokolenia anestezjologów, którzy uczyli się medycyny nie tylko w innych warunkach, lecz przede wszystkim w przeświadczeniu graniczącym z pewnością, że „bryki” nie służą rzetelnej wiedzy fachowej, ale teraz… nie mam już tych wątpliwości. Przede wszystkim to nie bryk, a solidne i w pełni merytoryczne opracowanie najczęściej występujących, wręcz codziennych sytuacji klinicznych. A że francuskie towarzystwo naukowe… nie ma to znaczenia w obliczu faktu, jak bardzo cenna to pozycja. Sytuacje kliniczne takie same, stosowane metody i leki podobne, a różnice raczej wzbogacają wiedzę i poszerzają horyzonty, aniżeli stanowią przeszkodę. Zachęcam do lektury tego unikalnego podręcznika, tym bardziej, że w realiach Unii Europejskiej nigdy nie wiadomo, kiedy i gdzie nas, anestezjologów, losy rzucą, a wtedy gotowe protokoły postępowania mogą okazać się niezbędne dla bezpieczeństwa naszego i naszych pacjentów… Wiem coś o tym.

Michał Gaca

Mamy przyjemność oddać w Państwa ręce książkę, która zawiera zbiór niezbędnych wiadomości z zakresu anestezjologii, jak i postępowania w stanach zagrożenia życia u noworodków oraz dzieci. Tym, co wyróżnia Protokoły… spośród wielu innych pozycji poświęconych anestezjologii i intensywnej terapii, jest ogromny zasób konkretnych informacji praktycznych, takich jak np. algorytmy postępowania, rozmiary odpowiedniego sprzętu, składy preparatów czy inne wskazówki, dzięki którym pozycja ta ma szansę być dla Państwa wsparciem i przewodnikiem na dyżurze. Staraliśmy się dołożyć wszelkich starań, żeby podane informacje były dostosowane do realiów pracy w Polsce, a także, by były one aktualne.

Magdalena Mierzewska-Schmidt

SYTUACJE KRYTYCZNE► Nagłe zatrzymanie krążenia u dorosłego • Nagłe zatrzymanie krążenia u kobiety w ciąży • Nagłe zatrzymanie krążenia u dziecka • Zatorowość płucna i wstrząs • Wstrząs krwotoczny • Wstrząs anafilaktyczny • Wstrząs anafilaktyczny u dziecka • Skurcz oskrzeli u dorosłego • Skurcz oskrzeli u dziecka • Skurcz krtani u dziecka • Trudna intubacja • Trudna intubacja ustno-tchawicza u dziecka • Mydriaza (rozszerzenie źrenic) (u dorosłego i u dziecka) • Zatrucie środkami znieczulenia miejscowego • Hipertermia złośliwa

ZNIECZ. OGÓLNE► OCENA PRZEDOPER → Konsultacja anestezjologiczna • Badania przedoper • Przewidywana trudna intubacja • Ryzyko reakcji alergicznej • Premedykacja • Immunosupresja • Kortykosteroidy • Leczenie p/krzepliwe • β-blokery • Ocena układu krążenia • ZNIECZ. W SZCZ. SYT. KLIN. → Zniecz. a: Choroba wieńcowa • Stymulator • Kardiomiopatia przerostowa • Niedomykalność aortalna • Stenoza • Niedomykalność mitralna • Kraniotomia • Niedowład połowiczy • Elektrowstrząsy • Choroba Parkinsona • Miastenia • Porfiria • Odcinek QT • Zespół Brugadów • Zespół WPW • Choroby rzadkie • Pełny żołądek • Cukrzyca • Marskość wątroby • HIV • Otyłość • Astma • Bezdech senny • Torakochir. • Nadciś. płucne • Przeszczepienie nerki i wątroby • Rakowiak • Guz chromochłonny • Inne guzy nadnerczy • Dziedziczny obrzęk naczynioruchowy • Mastocytoza • Chemioterepia • Uzależnienie od opioidów • Choroby psych. • Podeszły wiek • Wczesna rehabilitacja poop. • PRZETACZANIE PREPARATÓW KRWIOPOCHODNYCH I HEMOSTAZA → Strategia i odwracanie działania • Kwas traneksamowy • Leki p/płytkowe • Zapobieganie ŻChZZ • Antag. wit. K • Heparyny • Doustne leki p/krzepliwe • HIT • Hemofilia • Choroba von Willebranda • CT • APTT • Zespoły krwotoczne • Tromboelastografia TEG, ROTEM • TECHNIKI I LEKI STOSOWANE W ANESTEZJOLOGII → Check-lista • Okołoop. EKG • Zab. przewodzenia • Bradykardia • Tachykardia • Kapnografia • Główne leki stosowane w zniecz • Leki odwracające działanie leków stosowanych w zniecz • Halogenowe środki wziewne • TIVA • Zniecz. wziewne • Barwniki stosowane w zniecz • BIS • Zwiotczenie • Odpowiedź hemod. na płynoterapię • Doppler • Ocena pojemności minutowej serca metodą termodylucji przezpłucnej i analizy konturu fali tętna • Ocena echokardio. hemodynamiki • Cewnikowanie t. płucnej • Optymalizacja hemod. pacjenta w okresie okołoop. • Wypełnienie łożyska nacz. • Żywienie • Dostęp nacz. pod kontrolą USG • Zniecz. do: Laparoskopii • Operacji laryngologicznych z użyciem lasera CO₂ • Trudna intubacja: algorytm post. • Wideolaryngoskopy • Przyrządy nadgłośniowe do udrożnienia dróg oddech • Intubacja przez nos za pomocą fiberoskopu • Zniecz: Do laparoskopii • Do operacji laryngologicznych z użyciem lasera CO₂ • Z wyłączeniem jednego płuca • Do badania RM • A chir. amb. • Went. JET • Zmod. skala Aldreta • Kryteria wypisu z POP • POWIKŁANIA → Nudności i wymioty poop. • Nadciś. tętnicze w okresie poop. • Reakcje alergiczne typu natychmiastowego • Skurcz oskrzeli w trakcie zniecz • Hipertermia złośliwa • Reakcje poprzetoczeniowe • OKOŁOOP. PROFIL. ANTYBIOT. I ANTYBIOTYKI → Profil. antybiot. w: Zapaleniu wsierdzia • Ortopedii i traumatologii • Neurochir. • Okulistyce • Kardiochir. i chir. nacz. • Chir. plastycznej i rekonstrukcyjnej • Chir. bariatrycznej • Laryngologii, stomatologii i chir. szczękowo-twarzowej • Ginekologii i położnictwie • Urologii • Chir. ogólnej • Endoskopii PP • Chir. dziecięcej • Dawkowanie antybiotyków

ZNIECZ. REGIONALNE I MIEJSCOWE► ZASADY OGÓLNE → Bezpieczeństwo • Dawkowanie • Mieszaniny • Klonidyna, adrenalina, kortykosteroidy • Toksyczność • Leki p/krzepliwe • Post. aseptyczne • BLOKADY CENTRALNE → USG • Metamery • Zniecz: Podpajęcz. • Podpajęcz. ciągłe • Zewnątrzoponowe • Zewnątrzoponowe ciągłe • Powikłania • Łączone zniecz. podpajęcz. i zewnątrzoponowe • Dostawowe • Regionalne w chir. amb. • Dawka testowa • Łata z krwi • Zewnątrzoponowa stymulacja rdzenia kręgowego • Analgezja ciągła przez cewnik • Nadzór po zniecz • Kryteria wypisu • BLOKADY W OBRĘBIE TUŁOWIA → Zniecz: tułowia w zależności od linii cięcia chir. • Do operacji piersi • Do laparoskopii • Nasiękowe okołootrzewnowe przez cewnik • Blokada: Przykręgowa piersiowa • Ściany jamy brzusznej • N. sromowego • TAP blok • BLOKADY OBWODOWE KONCZYNY GÓRNEJ → Dermatomy, miotomy i sklerotomy • Wybór strategii • Blokady: Splotu ramiennego • Nn. unerwiających kończyny • Obszary czuciowe skóry dłoni • Blokada: N. mięśniowo-skórnego • N. promieniowego • N. pośrodkowego • N. łokciowego • Zniecz. palców • Odcinkowe zniecz. dożylne • BLOKADY OBWODOWE KOŃCZYN DOLNYCH → Dermatomy, miotomy i sklerotomy • Wybór metody • Splot lędźwiowo-krzyżowy: budowa • Blokada: S. lędźwiowego • N. kulszowego • Przedziału powięzi biodrowej • N. udowego • Kanału przywodzicieli • N. skórnego bocznego uda • N. zasłonowego z dostępu pachwinowego • Okołokostkowa • BLOKADY SZYI I TWARZY → Wybór metody • N. trójdzielny • Blokada: Pozagałkowa • N. bródkowego • N. podoczodołowego • N. czołowego • N. szczękowego • N. żuchwowego • Splotu szyjnego powierzchownego • Nerwowa skóry owłosionej głowy • Małżowiny usznej

ANESTEZJOLOGIA W POŁOŻNICTWIE► ZASADY OGÓLNE → Fizjologia ciąży • Premedykacja i post. przedoper • Układ krwionośny i krzepnięcia w trakcie ciąży • ZNIECZ ‒ LECZENIE BÓLU → Zniecz. do: Zabiegów nie związanych z ciążą w trakcie ciąży • Cięcia cesarskiego • Przerwania ciąży • Leczenie p/bólowe i zniecz. zewnątrzoponowe i inne metody zniecz. porodu • POWIKŁANIA → Zab. neurologiczne • Krwotok • Bóle głowy • Ciężkie nadciś. indukowane ciążą • Niedokrwistość • Małopłytkowość • Mikroangiopatie, zmiany zakrzepowo-zatorowe • Sepsa i antybiot. • Zab. krąż-oddech • Zator płynem owodniowym • INNE → Hiperstymulacja jajników • Anemia sierpowata • Hipnoza

INTENSYWNA TERAPIA► URAZY → Post. szpitalne w urazach wielonarz. • Wstrząs krwotoczne • Uraz rdzenia • Urazy czaszk-mózgowe • ZAKAŻENIA → Zasady mikrobiologii i antybiot. • Antybiogram • Wrażliwość bakterii • Kolonizacja • Patogeny alarmowe • Rzekomobłoniaste zapalenie jelit • Wstrząs septyczny • Profil. tężca • Splenektomia • Martwicze zapalenia powięzi • Poop. zakaż. kości i stawów • Zakaż. i kolonizacja dróg moczowych • Podejrzenie zakaż. cewnika centralnego • Inwazyjna kandydoza • Inne zakaż. grzybicze • KRĄŻENIE → Zatrzymanie krążenia • OZW • Wstrząs kardio • Stymulacja serca • Tamponada serca • Leczenie infekcyjnego zapalenia wsierdzia • UKŁAD ODDECHOWY → Drzewo oskrzelowe: obrazy RTG i fiberosk • Hipoksemia • Went. mechaniczna • ARDS • ECMO • Ciężkie PZP • VALI • Stan astmatyczny • Ciężka zatorowość płucna • USG płuc • Drenaż opłucnej • NEUROLOGIA → Płyn mózgowo-rdzeniowy, nakłucie lędźwiowe • Ciśn. śródczaszk • Oksymetria mózgowa • Ciśn. parcjalne tlenu w mózgu • Saturacja mieszanej krwi żylnej • Przezczaszk. Doppler • Post. w ostrym nadciśn. śródczaszk • Ter. osmotyczna • Profil. p/drgawkowa • Stan drgawkowy • Udar mózgu • Pęknięcie tętniaka tt. mózgowych • Zespół oponowy • Ropień mózgu • Bakteryjne ZOMR • Śmierć mózgu, pobieranie narządów i tkanek • Odruchy z pnia mózgu • POKARMOWY → Zakaż. wewnątrzbrzuszne • OZT • Krwawienie z g. odcinka PP • Powikłania marskości wątroby • Zespół cieśni brzusznej • Ostra pseudoniedrożność okrężnicy • Przetoki PP • Skład soków trawiennych • Żywienie w IT • GOSP. WODNO-ELEKTROLITOWA → Zab. równowagi kwasowo-zasadowej • Moczówka prosta pochodzenia centralnego • Hipo- i hiper- Na⁺ • K⁺ • Ca²⁺ • P • Mg²⁺ • Ostra niewyd. nerek i protekcja nerek • CTNZ • Plazmafereza • Rabdomioliza • TURP • Kwasica ketonowa • Hiperglikemia hiperosmolarna • Ostra niewyd. nadnerczy • INNE SYT. KLIN. → Transport pacjenta w ciężkim stanie • Sedacja w IT • Zespół abstynencji • Skala CIWA-AR • Delirium • Zespoły toksyczne i antidota • Oparzenia

LECZENIE BÓLU► ZASADY OGÓLNE → Skale oceny bólu i sedacji • LEKI → Klasyfikacja WHO • LP nieopioidowe • NLPZ • Paracetamol • Nefopam • Przeliczanie dawek • Konwersja • Morfina • Leki zapob. nadwrażliwości bólowej • Podtlenek azotu • EMLA • Analgezja w okresie poop. • TECHNIKI → Zniecz. zewnątrzoponowe • Urazy kl. piers • Ból: Przewlekły • Przewlekły po zabiegach chir. • W niew. nerek i wątroby • U chorych z przewlekłą niew. oddech • Porty nacz.

ANESTEZJOLOGIA I INTENSYWNA TERAPIA DZIECIĘCA► PRZYGOTOWANIE PRZEDOPER → Konsultacja przedoper • Ocena stanu zdrowia przed zniecz • Antybiotykoterapia • DOSTĘP NACZ. I ODMIENNOŚCI U DZIECI → Odmienności fizjologiczne i anatomiczne • Ex-wcześniak w 1. r.ż. • Niedokrwistość sierpowatokrwinkowa • Dostęp centralny • Dostęp centralny przez ż. pępkową • Protokół odróżnienia zatkanego cewnika centralnego • Dostęp doszpikowy • ZNIECZ. OGÓLNE → Wyposażenie stanowiska • Monitorowanie • Leki zniecz • Rozcieńczanie • Intubacja • Przyrządy nadgłośniowe do udrożnienia dróg oddech • Okołoop. zapotrzebowanie płynowe • Krystaloidy • Preparaty krwiopochodne • Zatrzymanie krążenia • Kurcz głośni/skurcz oskrzeli • Zniecz. dziecka z nieżytem nosa • Wstrząs anafilaktyczny • Hipertermia złośliwa • Wsparcie oddech. podczas indukcji wziewnej • ZNIECZ. REGIONALNE → Środki miejscowo-zniecz • Zniecz: Krzyżowe • Zewnątrzoponowe w odcinku lędźwiowym • Podpajęcz • Łata z krwi • Morfina podawana podpajęcz • Blokady: Obwodowe • Nn. unerwiających twarz • Prącia • TAP • Nn. biodrowo-pachwinowego i biodrowo-podbrzusznego • N. sromowego • Splotów i nn. kończyny górnej i dolnej • ZNIECZ. W CHIR. I LARYNGOLOGII → Zniecz: Do pylorostenozy • Do wgłobienia jelit • W chir. onkol. • Do usunięcia migdałków • Atrezja dróg żółc • Noworodek z przepukliną przeponową • Atrezja przełyku • Wytrzewienia i przepuklina sznura pępowinowego • Wady odbytu • Niedrożność u noworodków • Zamknięcie chir. przewodu tętniczego • POST. W OKRESIE POOP. → Leczenie bólu • Ocena bólu • Morfina • Analgezja do zabiegów o niewielkim natężeniu bólu • Heparyny • Nudności i wymioty • Żywienie dojelitowe • Żywienie pozajelitowe • OSTRE STANY → Zakaż. wewnątrzmaciczne • Resuscytacja noworodka na sali porodowej • Hipotensja • Nadciśn. tętnicze • Kwasica metab. • Hipo- i hiper- Na⁺ • K⁺ • Ca²⁺ • P • Mg²⁺ • Ostre odwodnienie u niemowlęcia • Żółtaczka noworodka • Drgawki • Zab. oddychania • Ciężka sepsa – wstrząs septyczny • Leki stosowane w stanach nagłych