Wojna bez walnej bitwy

W 85. rocznicę wybuchu drugiej wojny światowej Wydawnictwo Bellona oddaje Czytelnikom niniejszą książkę z opracowaniami i studiami gen. dyw. Tadeusza Kutrzeby, dotyczącymi przygotowań wojennych Polski w drugiej połowie lat trzydziestych XX wieku i przebiegu kampanii polskiej 1939 roku. Ostatnie wydanie prac gen. Kutrzeby pod tytułem „Wojna bez walnej bitwy” ukazało się w 1998 roku nakładem Bellony i Oficyny Wydawniczej Volumen. Dotarcie do nowych materiałów archiwalnych i poszerzenie wiedzy na temat walk 1939 roku skłoniło Bellonę oraz Fundację Historia i Kultura do wznowienia tej ważnej publikacji. Obecna edycja zawiera także nowe, dotychczas niepublikowane opracowania przechowywane w archiwum Instytutu Polskiego i Muzeum im. Gen. Władysława Sikorskiego w Londynie. Ukazują one w nowym świetle zarówno decyzje podejmowane przez Kutrzebę w 1939 roku, jak i przebieg działań wojennych. Pracę przygotowali do druku: dr Paweł Mikołaj Rozdżestwieński z Instytutu Pamięci Narodowej oraz Ryszard Rybka, historyk dziejów Wojska Polskiego Drugiej Rzeczypospolitej.

* * *
Generał dywizji Tadeusz Kutrzeba (1886–1947) był jednym z najlepszych oficerów sztabowych Wojska Polskiego Drugiej Rzeczypospolitej, teoretykiem i historykiem wojskowości, wreszcie dowódcą armii w kampanii 1939 roku. Szlify oficerskie zdobył w armii Austro-Węgier. Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę w 1918 roku zgłosił się do służby w Wojsku Polskim. W wojnach o niepodległość i granice w latach 1918–1921 uczestniczył na stanowisku szefa sztabu: dywizji, grupy operacyjnej, armii i frontu. Zasłużył się zwłaszcza w wojnie z Rosją bolszewicką. W 1925 roku został mianowany szefem Biura Ścisłej Rady Wojennej i drugim zastępcą szefa Sztabu Generalnego, a w kolejnym roku później zastępcą szefa Sztabu Generalnego. W marcu 1927 roku awansował na stopień generała brygady. W latach 1928–1939 był komendantem Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie, a równocześnie generałem do prac Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych. W marcu 1939 roku awansował na stopień generała dywizji i został inspektorem armii. W kampanii 1939 roku dowodził Armią „Poznań”. Był autorem koncepcji oraz wykonawcą jedynego polskiego zwrotu zaczepnego w skali operacyjnej, który przeszedł do historii jako bitwa nad Bzurą. Po kapitulacji Warszawy dostał się do niewoli niemieckiej, w której przebywał do kwietnia 1945 roku. Po wyzwoleniu znalazł się w Londynie i tam zmarł 8 stycznia 1947 roku. Jego prochy przewieziono później do Polski i pochowano na Cmentarzu Wojskowym na warszawskich Powązkach.