Katalog rozpraw doktorskich Uniwersytetu Mikołaja Kopernika za lata 1946-2015

To publikacja bezprecedensowa w historii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, chociaż na wielu polskich i zagranicznych uczelniach sporządzanie informatorów o własnych osiągnięciach naukowych stało się już normą i swego rodzaju obowiązkiem. Tymczasem w Toruniu nie było dotąd opracowania, które zbierałoby dane o wszystkich bronionych na uczelni dysertacjach doktorskich. Katalog rozpraw doktorskich Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu obejmuje lata 1946–2015 i jest efektem trzyletniej pracy archiwistów uniwersyteckich. Źródłem informacji o doktoratach umieszczonych w katalogu były zawsze i wyłącznie teczki przewodu doktorskiego i rozprawy w zasobie Archiwum UMK. Data początkowa to rok, w którym zostały obronione pierwsze rozprawy doktorskie, pisane jeszcze we Lwowie i Wilnie; końcowa – to rocznica 70-lecia powstania uczelni. Publikacja zbiera informacje o 3857 przewodach doktorskich i pracach napisanych w tym okresie na 18 wydziałach toruńskiej Almae matris.
Notacja katalogowa obejmuje: numer pozycji, nazwisko i imię autora pracy, tytuł i podtytuł rozprawy, tytuł oraz imię i nazwisko promotora, tytuł oraz imiona i nazwiska recenzentów, sygnaturę archiwalną, uwagi. Integralną częścią wydawnictwa są indeksy: autorów rozpraw, promotorów i recenzentów, które uzupełniają konkordancje: dziedzin naukowych i dyscyplin naukowych. Liczby przyporządkowane poszczególnym nazwiskom w indeksach to numery odpowiednich pozycji katalogowych.
Potrzebę wydania opracowania oraz jego niebagatelne znaczenie podkreślili także recenzenci Katalogu, pisząc m.in.:
„Przygotowując tak ważne opracowanie jego Autorzy nawiązali do najlepszych tradycji publikowania tego typu źródeł do dziejów uczelni, które od lat są wydawane między innymi w takich uczelniach jak: Uniwersytet Jagielloński, Uniwersytet Wrocławski. „Katalog” stanowi ważne źródło nie tylko do dziejów rozwoju Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, ale jest także znakomitym przewodnikiem po zasobach Archiwum UMK dotyczących przewodów doktorskich nadawanych na toruńskiej uczelni” (prof. Władysława Szulakiewicz). Podobną opinię wyraziła dr hab. Anna Łosowska „Autorzy Katalogu włożyli w jego opracowanie wiele wysiłku, trudu i sumienności. W efekcie otrzymaliśmy dzieło wartościowe i pożyteczne, a sama inicjatywa opracowania była niezwykle cenna. Katalog spełnia podwójną rolę: z jednej strony dokumentuje drogę naukową poszczególnych pracowników Uniwersytetu, a z drugiej pokazuje, że UMK był na tyle atrakcyjną uczelnią, że wiele osób spoza etatowych jego pracowników tu uzyskiwało swoiste przepustki do dalszych samodzielnych badań w swoich uczelniach. Należy też wskazać, że prezentowany Katalog jest w zasadzie pierwszym opracowaniem tego typu, obejmującym państwowe uniwersytety polskie”. Natomiast z perspektywy badacza historii głos zabrał prof. Mariusz Wołos: „Jako historyk czasów najnowszych dostrzegam wielkie zalety katalogu. Po pierwsze, stanowi on ważny element do badań nad dziejami Uniwersytetu i związanych z nim ludzi zarówno kadry profesorskiej, jak i absolwentów, najczęściej młodych uczonych zaczynających swoją przygodę z nauką, wśród których znajdziemy informacje zarówno na temat postaci wybitnych, jak i przeciętnych. Po wtóre, katalog jest kapitalnym materiałem do analiz biograficznych, bynajmniej nie ograniczających się do powielenia danych odnoszących się do ścieżki awansowej takiej czy innej osoby, ale także dających możliwości sprecyzowania jej aktywności w charakterze promotora czy recenzenta rozpraw doktorskich, które to informacje nie zawsze można łatwo odnaleźć. Po trzecie wreszcie, podane w katalogu dane są ważnym materiałem dla badań porównawczych i statystycznych”.