O strzyżyku, który chciał zostać królem i inne baśnie

Zbiór baśni, legend i podań ludowych braci Grimm przybliża nam nie tylko świat mrocznych germańskich wierzeń z pradawnych czasów, ale także rzeczywistość historyczną i społeczną krajów niemieckojęzycznych dziewiętnastego wieku.
Adresatem obfitujących w niesprawiedliwość, brutalność i okrucieństwo tekstów początkowo nie były dzieci, ale zainteresowani ich aspektami folklorystycznymi, lingwistycznymi i historycznymi dorośli. Z pewnością wpływ na nie wywarły także toczące się w czasie gromadzenia materiałów wojny i związane z nimi, szczególnie wśród ludności wiejskiej, lata biedy i wyrzeczeń oraz marzeń o życiu spokojnym, dostatnim i sprawiedliwym. Dopiero w następnych wydaniach zbiór „opowiadań dla dorosłych” stopniowo przekształcony został, między innymi przez częściową zmianę formy stylistycznej oraz sformułowanie morałów, w pozycję wychowawczą dla dzieci. Przesłania opowieści z pradawnych czasów są nadal aktualne, zawierają one wspólne nie tylko dla ludów germańskich ponadczasowe wartości.
Wszechobecny jest w nich tajemniczy, tworzący klimat grozy świat przyrody, często w tle pojawiają się pełne niebezpieczeństw ciemne lasy z czyhającymi w nich wilkami, zbójcami, czarownicami i koboldami, a niekiedy kryjące przedziwne tajemnice studnie lub ciemne jaskinie. „Dobrymi” bohaterami są osoby społecznie wyizolowane, osierocone, biedne lub uważane przez innych za naiwne i głupie, „złymi” – bezlitośni królowie czy też okrutne macochy. W kolorach czarno-białych przedstawiona jest odwieczna wojna dobra ze złem, uwrażliwienie zaś na zło, cierpienie i niesprawiedliwość uczy współczucia i empatii zarówno względem ludzi, jak i zwierząt.

W roku 2005 baśnie braci Grimmów zostały wpisane przez UNESCO na listę „Pamięć Świata”.

Halina Knogler, tłumaczka